Liesbet in Suriname

Morgen is het zover. Mijn tijd in Suriname zit erop en ik vlieg terug richting Belgie... Dus vandaag was een beetje een afscheidsdag, overal nog eens langs om "doei" te zeggen en nu was het wel definitief...

Het doet raar om nu al alles te moeten inpakken. In het begin leek het nog zover weg maar beetje bij beetje kwam 19 juni akkelig dichterbij. Maar het zal ook wel leuk zijn om jullie allemaal terug te zien en bij te kunnen kletsen over de voorbije maanden.

Dus vanaf woensdag ben ik er weer! Merci voor de vele mailkes de voorbije maanden en voor het meelezen van mijn verhaaltjes... tot binnekort in ons Belgenland!

groetjes voor de laatste keer uit Paramaribo ( sniksnik)
Liesbet

Mijn laatste weekjes in Paramaribo zijn ingegaan. Dus nog even genieten van het rustige surinaamse leventje. Ieder weekend is een beetje vakantie zeggen de Surinamers. Dus vorig weekend was het weer tijd voor een mini reisje. Vrienden van Marleen hebben een huisje in Berlijn. Dat is een recreactie-oord even buiten de stad. Voorbij de luchthaven verlaat je de asfaltweg en kom je via de bauxietweg in de savanne terecht. De mannen hadden hun motor mee op de pick-up. Terwijl de mannen gingen rijden zaten de vrouwen wat te kletsen, in de hangmat te hangen,... Door de regentijd was ook daar niet alles zoals het er normaal is. De kreek was ver buiten haar oevers getreden. Maar het typische bruine kreekwater was nog even koud
Sinds vorige week werk in het Lotjeshuis. Dat is een kindertehuis voor verwaarloosde en ondervoedde kinderen tussen 0 en 6 jaar. Momenteel zijn er 28 kindjes. Het kindertehuis opzich ziet er heel mooi en modern uit. Maar de manier van omgaan met kinderen is hier toch anders. Ik ben er iedere weekdag vanaf 7 u tot ongeveer 13u-13u30 en help er met het baden en aankleden van de kinderen, helpen eten, bedden opmaken en in de voormiddag ook wat met hun spelen. Dus Jasperke, ik ben goed aan het oefenen om je vuile luiertjes te verversen hoor... Moet zeggen het is heel leuk om daar een paar weken te werken.

Terug na 12 dagen Kwamalasamutu. Een schitterende tijd die helaas snel voorbij was.

Eindelijk was het dan zover op 14 mei (oja Iris, hiephiephiep)kreeg ik om 8u telefoon: "Het vliegtuig vertrekt om 9u!" In een mini vliegtuig vertrekken we met z'n 3'en ( Rachelle, landcoö, en Harvey, die zorgde voor de bouw vh kliniekje en de waterbron) richting kwamalasamutu. Het triodorp in zuid- west Suriname. Na 2 u vliegen komen we aan op de airstrip. Alle bewoners komen aangesneld om te zien of er iets voor hen aangekomen is. Onze verblijfshutten staan naast de airstrip. De eerste dag kreeg ik een rondleiding in het dorp, langs de poly van medische zending en langs de poly van de traditionele geneeskunde. En om 4 u hadden we een afspraak bij de granman en zijn kapiteinen. Iedereen die aankomt in het dorp moet even bij hem langs om te vertellen wat je komt doen in zijn dorp en hoelang je blijft. Dit gesprek gebeurd in het sranantongo en dan vertaald de kapitein in het trio voor de granman. De hangmatten worden gespannen en we waren klaar voor onze eerste avond kwamalasamutu. Rond 7 u is het er donker. Wij hadden electriciteit dankzij het zonnepaneel voor onze hut. Maar de meeste indianen hebben het niet. Dus overal zie je vuurtjes branden en vooral vroeg in bed. De eerste morgen worden we al om 5u30 gewekt door de toespraak van de granman. Hij wenst al zijn dorpgenoten een goeiemorgen, alle organisaties worden persoonlijk gegroet, de dag en datum en uur vermeld hij en daarna komen de nieuwtjes van de dag. De ene keer duur zo'n toespraak 15 minuten maar onze laatste morgen maar liefst 45 minuten. In het trio, dus daar begreep ik niets van.

Dag 1 kwamala. In het polykliniekje zat iedereen samen. Nadat Rachelle me geïntroduceerd had kreeg ik van Susali (enige uit de poly die nederlands praat) een rondleiding in de poly. Verder even wat rondkijken, meevolgen hoe ze hun wondjes verzorgen, de siroopjes uitdelen,... .Dan begon ik alvast met Susali met het checken van de naamlijst. Ik had een lijst met namen meegekregen, maar bij de helft stond enkel hun roepnaam dus moesten we uitzoeken wat de echte naam en hun geboortedatum was. Een heel karwei die ook de komende dagen in beslag nam. Maar als er patiënten kwamen gingen we even meekijken.

Op woensdag geeft de sjamaan les over de geneeskundige planten aan de kinderen van de school. Zodat hun kennis toch niet helemaal verloren gaat. De kinderen riepen enthousiast mee waarvoor de planten dienen. En op vrijdag is het beurt aan handvaardigheden. De meisjes leren hoe ze hun katoenplant moeten oogsten en vervolgens hun draad moeten spinnen en weven. De jongens leren manden vlechten. Op woensdag en vrijdag is het rustig op de poly omdat een sjamaan en een verpleegkundige dan bezig zijn met de kinderen in de hut naast de poly.

Het weekend was rustig. Op zaterdag zijn de mannen op jacht. ze waren de vrijdag al vertrokken en kwammen pas de maandag terug. Het had hard geregend zodat ze vast zaten in het bos. Maar ze hadden elk wel een aap, een soort vogel of een hert mee. De vrouwen zijn op zaterdag op hun kostgrondjes. De laatste cassave werd geoogst. In de middag kwamen ze terug met overvolle manden die ze op hun rug dragen met een band die op hun voorhoofd steund. Lijkt mij heel zwaar om dat te dragen.

Harvey en ik had het wat rustiger. Iedereen is bezig dus wij hadden een rustdag. Ik heb nog even aan de lijst met namen gewerkt. In de middag kwam Jonathan langs. Hij werkt samen met Harvey en vroeg of we geen zin hadden om in de middag mee het bos in te gaan om bomen te zagen voor de verdere bouw van het kliniekje. Leek ons wel leuk. Jonathan ging een boot zoeken en dan konden we vertrekken. Maar helaas alle boten hadden de andere mannen mee om te gaan jagen. Op zondag was er kerk. Die duurd maar liefst 2u. Zingen, dansen en dan is de voorganger heel lang aan het woord. Een chaos is het in die kerk. Iedereen loopt zo maar binnen en buiten, mannen staan recht om voor het raam hun keel te schrappen en vervolgens te spuwen... Vervolgens was het voor ons een rustige dag want er waren nog steeds geen boten. Dan maar wat in het dorp wandelen, in de rivier gaan zwemmen en baden en wat in de hangmat hangen.

Op maandag had de sjamaan een bundeltje bladeren, takjes en boomschors mee die hij samen gebonden had met een liaan. Dit moest samen gekookt worden en dan was het medicijn tegen verkoudheid klaar.

Op dinsdag was het dan de grote kookdag voor de medicijnen. Voor de poly stond een open hutje waar ze een houtvuurtje maakten en daar werden vooral takken van hun shors ontdaan, in stukjes gehakt en gekookt. Die takken waren goed tegen buikpijn.

Op donderdag moesten we ons alweer klaar maken om te vertrekken want door een of andere reden zouden er de komende dagen weinig vliegtuigen komen en moesten we nu mee. Nog even met de mensen van de poly gesproken. We hadden afgesproken om die dag even rond te kijken wat er qua hygiene niet zo goed was en die dingen aan te passen. ze waren super enthousiast zodat ze zelf al bepaalde dingen aan wezen die ze anders gingen doen. Iedereen klaar. Terug bij de granman langs om te melden wat we gedaan hadden en om afscheid te nemen. En toen hoorden we dat ons vliegtuig niet kwam door de regen was het vliegveld ongeschikt... dus alles maar weer uitpakken want het volgende vliegtuig zou pas zaterdag of maandag komen.

S avonds is er in Kwamalasamutu niet zoveel te doen. Maar enkele mensen hebben een TV met een zonnepaneel of een stroomgenerator. Dus iedere avond als het niet regent komt de tv buiten , de bankjes worden buiten gezet. En van langs alle kanten zie je mensen met zaklampjes naar de tv lopen. Wel gezellig, soms zaten we met wel 40 mensen voor een kleine tv.

Op vrijdag werden we geroepen tijdens het ontbijt. We moesten dringend radiocontact maken met de stad. Ons klaarmaken, en alles opruimen was de boodschap want ons vliegtuig zou vandaag komen en zou er rond 12u30 zijn. Maar er was wel nog tijd om even op de markt te wandelen. Maar meer dan 2 trossen bananen en een ananas was er niet te koop. Toch zaten er veel mensen want markt op kwamala =kasirie drinken.

Nog even op de poly geholpen om de enige voorraad kast te bekleden met zo'n plastiek. Zodat de houten kast beter af te wassen zou zijn en zo de kakkerlakken minder kans zouden hebben om de voorraad op te eten.

De terugweg. Heel veel volk op de airstrip, want het vliegtuig had heel veel pakjes mee van familieleden uit de stad. Vele mensen kwamen ons ook uitwuiven langs alle kanten hoorde ik mijn naam roepen en moest ik handjes schudden. Een groter vliegtuig voor ong 16 mensen was er maar enkel Harvey en ik moesten mee terug naar de stad. Er waren 2 piloten de ene kwam bij ons zitten en vertelde waar we boven vlogen, het kaysergebergte, Wilheminagebergte,... en dan terug de stad. Hevige regen dus weer water die tot aan de enkels stond.

Als alles goed gaat vertrek ik maandag naarKwamalasamutu. Een indianedorp in het zuiden vanSuriname. Reeds in Januari had ik de eerste gesprekken met de gezondheidscoordinator van ACT. Enkele wekengeleden kreeg ik te horen dat ik vorige maandag kon vertrekken. Alls mooi ingepakt en om 8 u stond ik klaar. Maar helaas door te veel regen was de landingsbaan op kwamalasamutu te gevaarlijk en te nat. Helaas dus maar dinsdag zouden we dan vertrekken. Maarja nog steeds regen in kwamalasamutu en delandingsbaan nog steeds niet geschikt. Weer naarhuis.... Maar nu zouden we maandag een nieuwe poging doen, als het droog blijft. Spannend. Wat ik daar gadoen staat niet helemaal vast. ACT is er bezig met een kliniekje te bouwen. Ik mag alvast helpen met watvoorbereidend werk voor als het klaar is. Onder andere helpen met het standaardiseren van de patientenadministratie, voorlichting geven aan het personeel rond hygiene in en rond een ziekenhuis en ook wat les in het gebruik van bepaalde apparaten. Zoals bv een weegschaal en hoe ze moeten rekenen met bepaalde matenen gewichten. Hoelang ik weg blijf is allemaal afhankelijk van het werk dat ik daar kan doen. Misschien 2 weken maar als alles meevalt blijf ik waarschijnlijk langer.
Ondertussen geniet ik van de zon die deze week aanwezig was. Maar sinds deze morgen weer volop regen. yoehoew! Waardoor de straten voor de derde keerin anderhalve week onder water staan. Soms tot kniehoog...

Als jullie even willen rondkijken in Brokopondo dan moeten jullie hier klikken.

Vorige week dinsdagmorgen vroeg stond ik al in de saramaccastraat op wacht voor de juiste bus. Na lang wachten, rugzak van de ene in de andere bus waren we toch klaar voor vertrek. Een heel gedoe. De ene medereiziger had honger, 5min later moest er eentje naar het toilet,dan had een ander busje pech (en onze chauffeur wou helpen).Gelukkig konden we maar met 6 in het busje... Ongeveer halverwegge stopte het busje. De chauffeur stapte een beetje zenuwachtig uit mompelde iets tussen zijn tanden en begon aan zijn achter wiel te sleutelen. Bij nader uitleg kregen we te horen dat de politie rijbewijs controle hield en ja hoor onze chauffeur had helemaal geen rijbewijs laat staan een paspoort. Maar "no spang". Iedereen kwaad natuurlijk. De zogezegde autopech had de politie al snel door. De chauffeur mocht zijn busje aan de kant parkeren en zorgen dat zijn pasagiers op hun bestemming raakten. Toeval of niet maar op het moment dat ik uitstap (om, wat volgens de andere medereizegers, urenlang wachten zal worden op een andere bus) stopt een auto van Medische zending. Een bakra (blanke) alleen tussen de Surinamers op de bauxietweg kan alleen maar die nieuwe zijn die een weekje voor medische zending op de poli gaat werken, zei die man. Dus onmiddellijk vervoer tot Brokopondo.

Brokopondo centrum is een zeer rustig dorpje weg van de bauxietweg, weg van het verkeer. Eerst bracht de hoofdverpleger mij naar mijn verblijfplaats. Een huisje naast het polikliniekje. Welkom op Brokopondo, kreeg ik daar te horen, er is momenteel geen stroom, geen gsm bereik (voor hen wel erg) en in het huisje is er nooit stromend water, buiten staat een ton met regen water. Daar stond ik dan in ons huisje met 3 kamers voor 4 volwassenen en 3 kinderen. Best wel een gezellige drukte en water koken om te drinken kom je ook snel gewoon. In het polikliniekje werken ze elke weekdag van 8u tot 15u. De dokter komt er een keer in de maand. De rest van de tijd kan je bij de zuster terecht die je symptomatisch behandeld. Hoofdpijn: paracetamol, slechte eetlust: multivitamine, kinderen met een snotneus: antibiotica. Als het niet overgaat kunnen ze terug komen. Medische zorg en medicijnen zijn in het binnenland gratis. In de stad moet je voor alles betalen maar paracetamol kan je bij iedere chinees kopen, ligt bij de snoepjes. De verpleegkundigen doen er alles. Spreekuur, hechtingen, tandextracties, bevallingen,... Bij zwaar zieke patiënten bespreken de zusters via radiocontact met de dokter in de stad wat er verder moet gebeuren. Indien de behandeling te gecompliceerd is dan moet de patiënt getransporteerd worden naar het ziekenhuis in de stad.

Vorige week donderdag kwam de mobiele poli langs. Dit is een omgebouwde vrachtwagen tot spreekkamer, behandelruimte en apotheek ineen. Ik mocht mee naar Compagniekreek een dorpje een beetje verder weg. Enkel aardewegen houten hutjes en overal mensen. Rond de vrachtwagen werd het al snel heel druk. De plensende regen die van geen ophouden wist hield de mensen niet tegen. Alle mensen uit de dorpen waar medische zending actief is zijn geregistreerd en hebben allemaal een pasje. Bij aankomst moeten ze dit pasje afgeven, daar staat hun naam op, naam dorp en dossiernr. Zo bepalen de zusters ook de volgorde van behandelen. Ondanks de regen verliep alles zeer vlot tot opeens het hele dorp in rep en roer stond. Geschreeuw, geroep... een dorpsgevecht! De vechtende massa kwam voorbij de vrachtwagen die even weg en weer geschommeld werd. Slaande, schoppende,schreeuwende mannen en vrouwen, in de modder, hier en daar een slipper , bloed,... ( sorry voor de gevoelige lezers ;-)er was een man met een houwer in de weer. Na enige tijd was de massa tot bedaren gekomen en brachten de andere vrouwen emmers water om armen en benen terug schoon te maken. Schade van het gevecht: man met snee in de arm: 3 hechtingen en man met snee in het been: 2 hechtingen. De voormiddag verliep verder wat chaotisch. De andere dagen was ik vooral aanwezig bij het spreekuur. Het weekend was rustig. Brokopondo is een dorpje waar niets te bleven valt volgens mijn huisgenootjes . Maar wel heel mooi om in rond te wandelen. Een prachtig strandje aan de Suriname rivier. De andere kant van de rivier heel dicht begroeid regenwoud. Hangmathutten die op vervallen stonden. Maar er was er wel nog eentje in goede staat...

Gisteren morgen terug vroeg op pad om een bus te vinden terug naar de stad. Gelukkig had een collega een plekje voor me gereserveerd in een busje. Eerst via Afobaka, een dorpje aan het stuwmeer waar het druk is van de goudzoekers die daar een bootje nemen naar de goudmijnen. "Mkwé direct"(ik ga direct weg) roept een chauffeur maar een uur later hebben ze nog steeds niet beslist wie in welk busje mee moet. En daar gingen we dan richting "de stad".

Er zijn weer nieuwe fotootjes te zien . Als je hier klikt kan je foto's van Trinidad &Tobago en van het bezoek van mijn moeder en broer.

Na 6 maanden was het zover, terug naar zanderij want mijn moeder en broer kwamen eraan. Na een blij weerzien aan de luchthaven begon de 3 weken vakantie. Veel bijpraten, mooie plekjes in Suriname bezoeken en even langslopen bij collega's. Een drukke maar zeer leuke vakantie. De eerste week naar Raleighvallen. Met een mini vliegtuig richting binnenland. Schitterend was het. Oa de Voltzberg opwandelen waarvan het laatste stuk toch niet te onderschatten was. Joyce werd 60jaar en dat ging natuurlijk gepaard met een groot feest, hiephiephiep. Bezoek aan Nickerie en het natuurreservaat Bigipan. Van het regenwoud is op die plek bijna niets te merken, grote openvlaktes, moerassen, rijstvelden. De reis ging verder naar Galibi. Het indiane dorp waar ook het legstrand van de schildpadden is. Nu is het het seizoen van de schildpadden, dus die uitstap konden we niet overslaan. Verder mocht ook Brownsberg niet ontbreken aan ons programma. Het blijft toch indrukwekkend om in het regenwoud te wandelen, s morgens wakker te worden van de brulapen en in de middag de brulapen iets verder in de bomen te zien lopen. Voor de rest waren het dag uitstapjes. De tijd vloog echt voorbij. Voor we het wisten was het 7 april. terug tijd om in te pakken en weeral richting zanderij te gaan.

Pasen in Paramaribo is maar een rustige bedoening. Geen paaseitjes en alles dicht. Dus extra rustig. Een dagje in de hangmat liggen . Even uitrusten en dan weer tijd voor iets anders. Morgen vertrek ik voor een weekje naar Brokopondo. Met Medische zending mag ik een weekje meelopen op de polykliniek, huisbezoeken,... . Het is wel spannend want veel weet ik er niet over. Morgen vroeg om 7u op de bus wachten want niemand weet precies wanneer die bussen vertrekken en de rest zie ik wel ter plaatse. Ondertussen heb ik al mijn inkopen gedaan. Want ik moet eten voor een hele week zelf meenemen. Lekker...
zo tot volgende week.